Pies to niezwykle ekspresyjne zwierzę, a jego oczy potrafią zdradzić wiele o samopoczuciu i emocjach. Jednym z mniej znanych, ale intrygujących zjawisk jest tzw. wielorybie oko (ang. whale eye). Termin ten opisuje sytuację, w której pies odwraca głowę, ale jednocześnie spogląda na coś lub kogoś kątem oka, przez co widoczna staje się biała część gałki ocznej (tzw. twardówka). Wygląda to tak, jakby pies szeroko wytrzeszczał oczy i pokazywał ich białka. Choć może wydawać się to zabawne lub urocze, w rzeczywistości jest to często ważny sygnał komunikacyjny.
Jak wygląda wielorybie oko u psa?
Zjawisko wielorybiego oka jest bardzo charakterystyczne i łatwe do rozpoznania. Gdy pies odwraca głowę, a jego wzrok pozostaje skierowany na dany obiekt, bok oka od strony nosa pozostaje częściowo zakryty, ale biała część od strony zewnętrznego kącika jest wyraźnie widoczna. Oko wygląda na „wyłupiaste” i napięte. Niekiedy towarzyszy temu również napięcie mięśni pyska, uniesione wargi, sztywna postawa lub ogon przyciśnięty do ciała. Wszystkie te elementy razem mogą sygnalizować, że pies nie czuje się komfortowo.
Co może oznaczać wielorybie oko?
Najczęściej wielorybie oko pojawia się, gdy pies doświadcza stresu, niepokoju lub dyskomfortu. To sposób komunikowania: „Nie czuję się z tym dobrze” albo „Chcę przestrzeni”. Może oznaczać, że pies:
-
obawia się zagrożenia lub nowej sytuacji,
-
nie chce, by ktoś się do niego zbliżał,
-
broni zasobów (np. jedzenia, zabawki, miejsca do spania),
-
czuje się przytłoczony zbyt intensywną zabawą lub pieszczotami,
-
sygnalizuje gotowość do ewentualnej agresji, jeśli jego granice zostaną przekroczone.
Zjawisko to jest częścią tzw. języka uspokajającego psów, który pomaga unikać konfliktów i napięć w grupie.
Kiedy wielorybie oko nie jest powodem do niepokoju?
Choć wielorybie oko zwykle wskazuje na stres, czasami może pojawić się przypadkowo i krótkotrwale, bez głębszego znaczenia. Może się zdarzyć, gdy pies:
-
gwałtownie spojrzy w bok podczas ruchu głową,
-
śpi lub jest półprzytomny i leniwie zerka na otoczenie,
-
ma specyficzną budowę czaszki (np. rasy brachycefaliczne – mops, buldog francuski, boston terrier – częściej pokazują białka oczu ze względu na wypukłe gałki oczne).
Jeśli jednak wielorybie oko pojawia się regularnie w określonych sytuacjach, warto traktować to jako sygnał ostrzegawczy.
Jak reagować, gdy pies pokazuje wielorybie oko?
Najważniejsze to uszanować komunikat psa i nie zmuszać go do dalszej interakcji. Gdy zauważysz wielorybie oko:
-
Zatrzymaj to, co robisz – jeśli go głaszczesz, przestań.
-
Daj psu więcej przestrzeni i możliwość odejścia.
-
Obserwuj inne sygnały stresu – ziewanie, oblizywanie się, napiętą sylwetkę, opuszczony ogon.
-
Unikaj karania psa – może to nasilić lęk i agresję.
Jeśli sytuacja powtarza się często, spróbuj znaleźć przyczynę stresu. Może to być nadmiar bodźców, hałas, obecność innych zwierząt, zbyt intensywna zabawa lub dotyk w miejscu, którego pies nie lubi.
Czy wielorybie oko może być objawem problemów zdrowotnych?
Czasami pies pokazuje białka oczu nie tylko z powodów emocjonalnych, ale też zdrowotnych. Zbyt duże uwidocznienie twardówki może wynikać z:
-
urazu oka lub powieki,
-
zapalenia spojówek,
-
zespołu suchego oka,
-
chorób neurologicznych wpływających na mięśnie oka,
-
bólu (np. w okolicach głowy lub szyi).
Jeśli wielorybie oko pojawia się nagle, towarzyszy mu łzawienie, zaczerwienienie lub pies pociera łapą oko – konieczna jest wizyta u weterynarza.
